Najciekawsze
książki roku 2014
Rok 2014 niczym ciekawym się nie wyróżnia. Ani
nie jest rokiem smoka jak 2013, ani rokiem końca świata jak 2012. A jednak! To
rok fascynujących premier książkowych. Nad Wisłę z opóźnieniem docierają
opowiadania Alice Munro; półki zapełniają się biografiami (PWN wyda np.
życiorys J. D. Salingera i Władysława Bartoszewskiego); świat obchodzi setną
rocznicę wybuchu wielkiej wojny, co z kolei skłania do historycznych wycieczek.
Poza tym przed nami 365 dni z literaturą piękną najwyższej próby. Czas biec do
księgarni!
Binyavanga
Wainaina, Kiedyś o tym miejscu napiszę,
Tu polityka przybiera o wiele bardziej absurdalne formy
niż w kraju Gogola. Tym razem popatrzymy na Afrykę nie z perspektywy jakiegoś
reportera wojennego, ale oczyma Kenijczyka, który opowie nam o swojej rodzinie,
trudnej historii i jeszcze trudniejszej rzeczywistości.
Jacek Podsiadło, Być może należało mówić (1984-2012)
Trudno w to uwierzyć, ale Jacek Podsiadło, jeden z
najważniejszych poetów pokolenia bruLionu, obchodzi w tym roku 50. urodziny.
Takie okrągłe rocznice sprzyjają podsumowaniu dotychczasowego dorobku. I takim
podsumowaniem właśnie jest wybór wierszy przygotowany przez Piotra
Śliwińskiego.
Tom Reiss, Czarny hrabia,
Niewiele osób dziś pamięta, że Aleksander Dumas miał
czarnoskórego ojca. Czarny Diabeł – bo tak koledzy z wojska nazywali Tomasza
Aleksandra Dumas – miał być pierwowzorem hrabiego Monte Christo. Historia
powstania „Czarnego hrabiego” sama trochę przypomina powieść awanturniczą.
Reiss odnalazł w sejfie Dumasa jego pierwszą niedokończoną powieść, która
opowiadała buńczuczne dzieje ojca pisarza. Za literackie wykopaliska został
nagrodzony Pulitzerem.
Roman
Koropeckyj, Mickiewicz. Życie romantyka,
Nie tylko francuskimi pisarzami rok 2014 stoi. Jeśli
wydaje się wam, że biografię Adasia znacie na wylot, sprawdźcie co o wieszczu
mówi Amerykanin. Wszyscy możemy być zaskoczeni.
Erik
Axl Sund, Obłęd
Szwedzi
mają już swoją Akademię Twórców Literatury Kryminalnej. Owa Akademia przyznaje
nagrodę, której laureatem jest właśnie Sund – wschodząca gwiazda koszmarnych
zbrodni i mrocznych tajemnic. „Obłęd” zaczyna się trupami dwóch chłopców. Co
będzie dalej? Możemy się tylko domyślać…
LUTY
Patti
Smith, Obłokobujanie,
Zimne miesiące można przespać jak niedźwiedź albo
przebujać w obłokach. W sferze podniebnej najlepiej nam będzie z pewnością z
Patti Smith. Piosenkarka zapewnia, że w książce nie ma niczego poza prawdą.
Mariusz
Wilk, Dom włóczęgi
Zimą na północy grasują wilki. A jeden wilk szczególnie
upodobał sobie ten region. Wilk tropił już lud Saamów, wygrzewał się nad
Jeziorem Onega i włóczył po Labradorze. Teraz sporządził czwarty tom swoich
pamiętników, na który wielbiciele długo czekali.
Konrad
Lorenz, Rozmowy ze zwierzętami
Po
wilku dajmy głos pozostałej trzodzie. Kapucynka Gloria, gąsior Martin, kawka
Czok i kilka ryb przemówią po swojemu. Tłumaczy behawiorysta – Konrad Lorentz.
Maria Czapska, Europa w rodzinie,
Wśród
ludzi, jak wśród zwierząt, występują gatunki wymarłe – do takich należy z
pewnością polska arystokracja. Maria Czapska, jeden z ostatnich przedstawicieli
gatunku, opowiada historię swojej familii. Pisze także o tym, jak w dwóch
ubiegłych stuleciach historia Europy w niej namieszała.
Timur Vermes, On wrócił
W
historii Europy namieszał natomiast Adolf H. Kim byłby, gdyby przeniósł się do
współczesnych Niemiec? Jak przekonuje Timur Vermes – celebrytą.
Sławomir Koper, Sławne pary PRL,
O
polskich celebrytach sprzed lat z niezwykłą zaciętością pisze Sławomir Koper. Strategia
na karierę jak dotąd okazywała się udana. Tym razem możemy zajrzeć do buduarów
PRL-owskich kochanków. Zofia i Krzysztof Komedowie, Kalina Jędrusik i Stanisław
Dygat, Alicja i Piotr Jaroszewiczowie, Halina Mikołajska i Marian Brandys,
Maryla Rodowicz i Daniel Olbrychski – to tylko kilkoro bohaterów.
Daniel
Chamovitz, Zmysłowe życie roślin. Co wiedzą rośliny
Skoro
w lutym słuchaliśmy zwierząt, możemy posłuchać i roślin. Nim znienacka gruchnie
na nas przedwiośnie, warto wiedzieć, co myśli sobie taka, dajmy na to,
paprotka.
MARZEC
Marek
Karewicz, Marcin Jacobson, Historia Big Bitu
W
marcu Pogoda może być jeszcze barowa – rozgrzewać się będziemy musieli dobrą
muzyką, tańcem i innymi używkami. A że ostatnio modne są klimaty PRL, dobrze
wrócić pamięcią do polskich hitów lat 50. i 60.
Jack Kerouac, Podziemni. PIC
Znawcą
barów był z pewnością Jack Kerouac – naczelny bitnik Ameryki. Minipowieść o
czarnoskórym Picu, który postanowił zostać włóczęgą, napisał ponoć w trzy dni i
trzy noce. Gdyby Kerouac utrzymał tempo pisania, mógłby przegonić Balzaka.
Egon Erwin Kisch, Jarmark sensacji
Żywot każdego reportera przypomina nieco los włóczęgi.
Kawiarnie, spelunki, więzienia i burdele – to przyczółki Egona Erwina Kischa.
„Jarmark sensacji” jest zbiorem autobiograficznych reportaży z włóczęgi po tych
przybytkach.
Katrine Kielos, Jedyna płeć
Czy
człowiek ekonomiczny ma płeć? Jak przekonuje Katrine Kielos, owszem ma i
bynajmniej nie jest to płeć piękna. Kryzys ekonomiczny ponoć się kończy,
zastanówmy się więc, jak ekonomię mogą zmienić kobiety.
Antologia
100/XX
Prawdziwa
gratka dla wszystkich fanów reportażu. Sto najlepszych polskich reportaży XX
wieku wybrał sam mistrz gatunku.
Eshkol Nevo, Neuland, Muza
Na koniec
marca, jak na deser, czterech mistrzów literatury. Na początek mistrz
wschodzący z Izraela – Eskhol Nevo. Teodor Herzl, twórca syjonizmu, napisał
utopijną nowelę „Altneuland” o starej-nowej ziemi. „Neuland” nawiązuje to tego
tekstu – pytanie tylko, czy to jeszcze utopia, czy już antyutopia.
Antonio
Munoz Molina, We mgle czasów
Mistrz zastany z Hiszpanii. Jak na mistrza przystało w
epickim stylu opisuje najważniejsze wydarzenie w historii swojego kraju – wojnę
domową. Pojawiają się tu i zupełnie prawdziwe postacie, i zupełnie zmyślone
historie miłosne.
Max Blecher, Zabliźnione serca
Mistrz
odnaleziony z Rumunii. Max Blecher znał André Bretona, Martina Heideggera i
André Gide’a. Mało kto jednak zna dziś Maxa Blechera. Przedwczesna śmierć na
gruźlicę nie zapewniła mu sławy – nie istniał wtedy jeszcze klub 27. O gruźlicy
jest również jego powieść – niegrzeczna wersja „Czarodziejskiej góry” Manna.
Gavin Extence, Wszechświat kontra Alex Woods
Mistrz
z Amazona. Postawiony na piedestale przez internautów Gavin Extence opowiada
nam o przyjaźni młodego chłopaka, w którego uderzył meteoryt, z emerytowanym
żołnierzem-pacyfistą. Czeka nas spora dawka brytyjskiego poczucia humoru i
lekcja astronomii.
KWIECIEŃ
Joanna Bator, Rekin z parku Yoyogi
Nim
zakwitną wiśnie, Joanna Bator zabierze nas do ich kraju. To już kolejna
literacka podróż do Japonii w wykonaniu tej pisarki. Tym razem odwiedzimy las
samobójców, Akihbarę – twierdzę fanów japońskiej popkultury, wielkie sklepy w
Shibuyi i mnóstwo innych miejsc, po których spacerują współcześni Japończycy.
Komiks
wierszem
150
wierszy z rymem żeńskim. Cel? Wyrecytować go komiksem. Jakie są efekty tego
oryginalnego konkursu? Dowiemy się już w kwietniu.
Karl
Ove Knausgård,
Moja walka
Jak zszokować Skandynawów? Okazuje się, że wystarczy
opowiedzieć o swoim codziennym życiu. Autor „Mojej walki” został za to pozwany
do sądu przez własną rodzinę.
Florian
Illies,
1913. Lato stuleci
W tym
roku obchodzimy setną rocznicę wybuchu I wojny światowej. Z tej okazji warto
cofnąć się do lata, które poprzedziło apokalipsę. Na europejskich ulicach można
było wówczas spotkać Kafkę, Prousta, Joyce’a, Strawińskiego i Hitlera. I żaden
z nich nie wiedział jeszcze, że niedługo świat legnie w gruzach. A jakie będzie
nasze lato?
Michael
Crummey, The Wreckage, Wiatr od morza
Po I wojnie światowej przyszła II, a ta dotarła nawet do
wybrzeży Nowej Fundlandii, by rozdzielić parę kochanków. Crummey zachwycił nas
w zeszłym roku znakomitym „Dostatkiem”. „The Wreckage” to jego wcześniejsza
powieść.
Patrick Deville, Dżuma & cholera, przeł. Jan Kłoczowski, Noir sur
Blanc
Cofnijmy się w czasie jeszcze dalej. Kim był Aleksander
Yersin? Badaczem, który wyruszył na koniec świata, aby odkryć budzącego grozę
bakcyla dżumy. Dlaczego jego nazwisko jest dziś mniej znane od Pasteura?
Dowiemy się zapewne z powieści „Dżuma & cholera”.
MAJ
Ignacy Karpowicz, Sońka (tytuł
roboczy)
Tegoroczna
wiosna zapowiada się szczególnie owocnie dla polskich pisarzy. Jak to wiosną,
zaczniemy od romansu… Tym razem jednak miłosnej opowieści nie będzie snuł
Janusz Wiśniewski, ale Ignacy Karpowicz. Jak autor „Ości” zmierzy się z nowym
dla siebie gatunkiem?
Dorota Masłowska, Jak zostałam wiedźmą
Wiosna
zawróci w głowie również miłośnikom Doroty Masłowskiej. Pisarka przygotowała
dla nas w tym roku książkę dla dzieci. Konsekwencje wychowawcze: nieznane.
Michał Witkowski, Bez
tytułu
Ostatnim
polskim hitem będzie kontynuacja „Drwala” Michała Witkowskiego. Autor „Lubiewa”
okazał się niespodziewanie znakomitym twórcą kryminałów. Jak mówi przysłowie,
żelazo należy kuć póki gorące.
Alex Ferguson, Moja autobiografia
Nie
samą beletrystyką człowiek żyje. Fani futbolu tego lata będą musieli udać się
aż do Brazylii. W drodze na mundial można zabić nudę autobiografią Alexa
Fergusona. Człowiek, który trenował Beckhama, Ronaldo czy Rooneya na pewno ma
wiele ciekawych historii do opowiedzenia.
Steffen
Kverneland, Munch
A teraz biografia z zupełnie innej beczki. Komiks „Munch”
został wydany oryginalnie na 150. rocznicę urodzin artysty. Ta forma biografii
wydaje się najbardziej adekwatna dla malarza. Czekamy na polskie odpowiedniki.
CZERWIEC
Karen Karbo, Biblia Coco Chanel, przekł. Joanna Dziubińska
Coco Chanel urodziła się w 1883 roku, a wciąż jest ikoną
kobiecości i elegancji. Karen Karbo napisała nie tylko biografię tej niezwykłej
projektantki, ale i jednocześnie poradnik dla współczesnych kobiet. Jeśli można
nauczyć się z niego, jak dosięgnąć stylu sławnej Coco, to ja się na to piszę!
Assia Djebar, Fantazja miłosna
Każde byłe imperium ma swojego pisarza, który
przypomina o niechlubnej kolonialnej przeszłości i jej konsekwencjach. W
Wielkiej Brytanii zajmuje się tym Zadie Smith, we Francji – Assia Djebar. Tę
ostatnią coraz częściej wymienia się jako kandydatkę do literackiej nagrody
Nobla. W „Fantazji miłosnej” opisuje losy dziewczyny rozdartej między kulturą
europejską a algierską.
Jeszcze
więcej…
…poezji: Wisława Szymborska, „Szycie sztandaru”; Jarosław Marek Rymkiewicz, „Pastuszek
Chełmońskiego", „Sic!”; Joanna Szczęsna, Moskaliki, Agora
…historii:
Kateřina Tučková :
Žitkovské bohyně (Boginie z Żitkovej), Afera; Douglas Smith, Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji
1900-1945, Wydawnictwo Literackie; Jan Plamper, Kult Stalina. Studium alchemii władzy,
Świat Książki; Gordon Thomas, Papiescy Żydzi, Świat Książki
…historii literatury:
Tomasz Łubieński, Molier nasz współczesny, Więź; Raporty
dyplomatyczne Czesława Miłosza 1945-1950, Więź
…biografii:
Thomas Ammann i
Stefan Aust, Saga rodu Porshe, Sonia Draga; Wędrowiec i
jego cień (biografia Hermanna Hessego), Świat Książki; Lawrence Grobel, Rozmowy z Capote, Axis Mundi; PaulWerner, Polański. Biografia,
Rebis; Sharrie Williams, Maybelline, Muza; Jan Lorenzen, Erich Honecker. Biografia polityczna,
Wyd. Dolnośląskie; Marie-Dominique Lelievre, Yves Saint Laurent, Axis Mundi; JoyceJohnson, Własnym głosem (biografia Jacka
Kerouaca); AnnaPrzedpełska-Trzeciakowska,
Jane Austen. Biografia,
W.A.B.
…literatury dziecięcej:
Pavel Šrut: Powrót Niedoparków, Afera; Miroslav Šašek, Oto jest Londyn, Dwie Siostry
…literatury polskiej:
Marek Bieńczyk, Zła gra (tytuł roboczy), Wielka Litera;
Grażyna Jagielska, Anioły jedzą trzy razy dziennie, Znak;
JanGondowicz, Duch
opowieści, Nisza, Olga Tokarczuk, Xięgi Jakubowe
…literatury obcej:
Dawid Grosman, Jej ciało wie, Świat Książki. ToniMorrison, The Bluest Eye, Świat Książki; Romain Gary, Czarodzieje, Nisza; Hilary Mantel, Kogo śmierć nie sięga, Sonia Draga, MarioVargas Llosa, El héroe discreto
…przewodników:
Judith Schalansky, Atlas wysp odległych, Dwie Siostry;
Tomas Mazal, Praga z Hrabalem oraz podróż śladami
pisarza po Czechach i Morawach (przewodnik turystyczno-literacki), Czuły
Barbarzyńca; Jerzy S. Majewski, Jarosław Zieliński, Spacerownik po żydowskiej Warszawie,
Agora; Leszek Bugajski, Pełna kultura (przewodnik po
współczesnej kulturze), Prószyński.
…Alice Munro,
Something I’ve Been Meaning To Tell You, Świat Książki; Uciekinierka, W.A.B.
(wznowienie); Księżyce Jowisza, Wydawnictwo Literackie.
…klasyki: Emily
Jane Brontë, Wichrowe wzgórza, MG; Miguel deCervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichote z
Manchy, MG (a także nowy przekład autorstwa Wojciecha Charchalisa w Rebisie);
BolesławPrus, Dzieci,
Sic!,
…reportaży:
Krzysztof Samborski, Zjadłem Marco Polo, Bezdroża; Piotr Bernardyn, Jeszcze słońce nie wzeszło. Tsunami.
Fukushima, Bezdroża; Scott Carney, Czerwony rynek, Czarne.
…komiksów:
Daniel Clowes, David Boring, Kultura gniewu. Michał Śledziński i Kurt Kochański, Niedźwiedź, Kultura gniewu; Joe Matt, Spent, Timof i cisi wspólnicy.
…rozrywki: Terry Pratchett, The Rising Steam, Prószyński; HarukiMurakami, Posłuchaj pieśni wiatru, Muza; Haruki Murakami, Flipper, Muz